Daar staan we weer, op een woensdagochtend in een vervallen buurthuis. Bewapend met paspoorten en stempassen mogen we kortstondig actief deelnemen aan de democratie. Hoe? Door onverschillig met een stompe rode potlood een wit vakje te ontsieren, in een tijdloos hokje dat immuun lijkt voor technologische ontwikkeling. Maar eigenlijk is dat stemmen op papier toch helemaal niet meer van deze tijd?
Een politicus die geen aanstootgevende Facebookberichten post of niet als een Atheense orator tekeer gaat tijdens een televisiedebat telde eigenlijk niet meer mee. Zo is geen kip meer geïnteresseerd in voormalig PVV-apostel Hero Brinkman, nu lijsttrekker van de Ondernemers Partij; die flyerde er namelijk liever op los in Hengelo. Terwijl de kiezer nog een archaïsche stemmethode moet hanteren, gebruiken de zelf-respecterende politici alle beschikbare technologische om onze stem te krijgen: Snapchat, vlogs, Instagram, televisie, Russische hackers, you name it.
O ja, die hackers. Dát was de reden waarom we nog steeds neurotisch het héle bolletje met een potlood rood kleuren. Het manipuleren van een verkiezingsuitslag waarbij op papier gestemd wordt, is inderdaad erg lastig. Dan zou je al duizenden stembureaus moeten omkopen. Wanneer er digitaal gestemd wordt, kan echter een enkele hacker de gehele uitslag vernachelen. Laten we maar lekker bij het papiertje blijven, wordt dan al snel gedacht.
Maar is dat niet eigenlijk ontzettend vreemd? Een fiets werkte toch ook prima, maar dat weerhield ons er niet van om een e-bike te maken. Die brengt je namelijk sneller naar je bestemming, ook al sneuvelen meer ledematen wanneer je tegen een auto aan klapt. En een soortgelijk risico nemen we ook door op iedere zinloze app de meest private gegevens achter te laten. Tja, je wachtwoord kan in handen komen van Israëlische internetrovers, maar dan kun je wél Trucker Joe spelen op je iPhone. Zelfs nucleaire rampen beletten ons niet om met nieuwe, nog gevaarlijkere, technologieën te dollen. Maar als het op een simpel stemcomputertje aankomt, zijn we plotseling terughoudend. Vreemd dus.
Echter, wat niet veel mensen weten is dat na de afschaffing van stemmen op computers in 2007, datzelfde jaar alweer onderzoek verricht werd door de overheid naar verbeterde stemcomputers. Dit leverde in 2013 een veilige hybride stemcomputer op; een computer die niet verbonden was aan een netwerk, maar die kleine biljetten direct uitprintte nadat de stem werd uitgebracht. Deze biljetten konden dan weer geteld worden door een ander apparaat. Redelijk Poetin-proof dus. En de computerdeskundige Aiko Pras van de Universiteit Twente is daarnaast recentelijk begonnen met het maken van een nóg betrouwbaardere computer.
De technologische bezwaren worden dus steeds minder, maar daarmee is het probleem niet opgelost. Een leidend expert in computerveiligheid, Dan Wallach van Rice University, zegt namelijk dat ‘het doel van verkiezingen niet is om een winnaar aan te wijzen, maar om de verliezers ervan te overtuigen dat ze hebben verloren’. Met een vol geautomatiseerd stemsysteem is er geen loser meer die de uitslag nog zal vertrouwen. En de Russen krijgen natuurlijk van alles de schuld, zelfs als ze zich een keertje níet bemoeien met andermans verkiezingen. We kunnen ons voorlopig er maar beter bij neerleggen dat een nostalgisch potlood en een papiertje ons verwelkomen in het muffe stemhokje. Kan de PvdA Poetin ook niets verwijten straks.