Wel of niet inenten? Het is ondertussen een discussie die gevoerd wordt door hipster moeders die slurpend aan hun groene smoothie Facebook afstruinen op hun mobiele telefoon, op zoek naar nieuwe gespreksonderwerpen. De antiprikkers zijn niet meer slechts beperkt tot de gereformeerden die het lot in Gods handen leggen en de antroposofen die denken dat kinderziektes nuttig zijn voor de ontwikkeling van hun kind; want van kinkhoest en difterie, daar word je groot en sterk van! Nee, er is een nieuwe groeiende groep van prikweigeraars ontstaan die vooral bestaat uit hoogopgeleide, jonge en hippe ouders die zich in deze discussie vreemd genoeg funderen op waarden in plaats van feiten. Doorgeschoten neo-romanticisme noemen we dat ook wel.
Het is inmiddels bekend, dankzij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), dat steeds minder mensen hun kinderen laten inenten. Dit is zeer alarmerend gezien de recente Europese uitbraak van de mazelen. In verschillende Europese landen worden daarom maatregelen getroffen. In Frankrijk wordt vaccineren vanaf 2018 verplicht en in Duitsland krijgen ouders een boete van 2500 euro voor het niet-inenten van hun kinderen. In Italië is vaccineren al eerder verplicht gesteld. Maar Nederland blijft achter, en dat terwijl de groep antivaxers groeit. Deze weiger-patiënten baseren zich op verschillende overtuigingen. Zo zouden vaccins schadelijke stoffen zoals kwik, koelvloeistof en formaldehyde bevatten. Stuk voor stuk totaal ongefundeerde beweringen want de kwikverbindingen in het vaccin zijn niet schadelijk, koelvloeistof zit er niet eens in en formaldehyde in zo’n kleine hoeveelheid dat het niet schadelijk kan zijn. Je eigen lichaam produceert zelfs meer formaldehyde dan de hoeveelheid die in een vaccin zit. Broodje aap verhaal dus.
‘Maar waarom zou ik mijn kind vaccineren als het alsnog ziek kan worden?’, zou de scherpzinnige antivaxer als tweede argument in de strijd gooien. Want vaccineren is niet hetzelfde als immuniseren. No shit, Sherlock. Want zoals Arjen Lubach al zei: ‘Immuniteit bestaat alleen bij Expeditie Robinson’. Mocht je kind wel ingeënt zijn en toch de mazelen krijgen, dan wordt het in ieder geval een stuk minder ziek. Ik was er van overtuigd dat deze kennis inmiddels gemeengoed zou zijn. Blijkbaar niet. Bovendien is vaccineren een kwestie van collectieve verantwoordelijkheid. Het gaat niet om de bescherming van het individu, maar het gaat erom de verspreiding van een ziekte te voorkomen. Plotseling lijken die hipsters tóch niet zo solidair.
‘En hoe zit het met de bijwerkingen?’, zou het laatste verweer luiden. Want als zelfs The Donald het verband legt tussen vaccineren en autisme dan moet het natuurlijk wel waar zijn, toch? Helaas valt ook deze redenering door de mand. De relatie tussen vaccineren en autisme werd gelegd na een onderzoek van Andrew Wakefield in 1998. Datzelfde onderzoek werd later ingetrokken wegens fraude. Er is dus wetenschappelijk gezien geen enkel bewijs voor een verband tussen vaccineren en autisme.
En toch is er, ondanks de geruststellende wetenschappelijke consensus, een groep hoogopgeleide ouders die twijfelt. Het probleem is dat zij vaccins niet zien als een kwestie van feiten, maar van waarden; het is namelijk een exces van de ongebreidelde industrialisatie die onze planeet naar de knoppen helpt. Net zoals kunstmest, pesticiden en genetische modificatie. In hun overtuiging laten zij zich veelal leiden door sentiment. Zoals de filosofen uit de Romantiek gruwelden van de vernietigende werking van de moderne maatschappij, voelen deze neo-romantische, postmoderne hipsters, zich in de huidige samenleving ongemakkelijk. En daar is niks mis mee. Een kritische burger in deze tijd is altijd welkom. Maar in hun poging het heft in eigen handen te nemen en te beslissen over hun eigen leven en dat van hun kinderen, gaan ze voorbij aan een wetenschap die de levensverwachting grandioos heeft doen stijgen. Niet prikken is een antikapitalistisch statement geworden, aldus Eula Biss in haar boek On Immunity. En daar schuilt het gevaar. Want een antikapitalistisch geluid an sich is prima. Maar niet wanneer mijn kroost de mazelen krijgt van een kind dat niet is ingeënt omdat zijn hippe mama na een uurtje scrollen op Facebook al haar vertrouwen in de wetenschap heeft opgezegd. Dus alsjeblieft, choose your battles wisely.