Drugsbeleid blijft een populair discussiepunt. In een recente uitzending van Park Politiek debatteerden de Piratenpartij, ChristenUnie (CU), en 50PLUS over het XTC gedoogbeleid. De conclusie? Volgens de Piratenpartij is XTC minder schadelijk dan paardrijden, zegt CU dat de drugs niet gedoogd moet worden omdat het illegaal is en vindt 50PLUS XTC juist levensgevaarlijk. Waar komen al deze uiteenlopende standpunten vandaan?
Momenteel staat XTC op de harddrugslijst van de Opiumwet. Wat opvalt aan deze wet is dat het verstrekken, bereiden en vervoeren van deze drugs verboden is, terwijl over het gebruik ervan niets staat vermeld. Hiermee focust de politiek zich voornamelijk op het verminderen van het aantal gebruikers en niet op vermindering van letsel. Dit werd ook zichtbaar toen CU, 50PLUS en de Piratenpartij in januari discussieerden over het gedoogbeleid. GeenKwats zocht uit of hun standpunten kloppen.
Paardrijden
Allereerst geeft paardrijden volgens de Piratenpartij meer schade dan XTC-gebruik. Zij zijn niet de eerste die deze uitspraak doen. Tien jaar geleden stelde de Britse psychiater/professor David Nutt in een editorial dat er in het Verenigd Koninkrijk jaarlijks 6000 schadegevallen zijn - inclusief fysiek, psychologisch, en financieel letsel - van zowel XTC-gebruik als paardrijden. Echter, omdat er zestig miljoen XTC tabletten in het Verenigd Koninkrijk geslikt worden - en slechts twee miljoen keer wordt paardgereden - is zijn conclusie dat paardrijden een stuk schadelijker is.
In Nederland liggen deze cijfers dichter bij elkaar. In 2015 bleken er 1877 ongevallen met XTC te zijn geweest. Dat zijn er 156 per maand. XTC wordt maandelijks door 130.000 mensen ingenomen (waarbij meervoudig gebruik niet is meegenomen). Dit komt grofweg neer op letsel in één op de 830 gevallen. Bij paardrijden treden daarnaast jaarlijks zo’n 66.000 blessures op en belanden 9900 ruiters op de spoedeisende hulp. Volgens VeiligheidNL betekent dit één blessure per 833 uren paardrijden. Hoewel het lastig te vergelijken is - omdat het bijvoorbeeld moeilijk vast te stellen is hoeveel XTC tabletten per jaar worden ingenomen - is het redelijk veilig om te veronderstellen dat de kans op letsel ongeveer even hoog is.
Voorzorgsmaatregelen
Het belang van deze vergelijking is echter niet het bewijzen van welke van de twee schadelijker is, maar hoe je hier mee om gaat. Want ondanks dat de cijfers van XTC- en paardrijschade nagenoeg gelijk zijn - en de Piratenpartij dus ongelijk heeft - gaan we op verschillende manieren om met de gevaren. Paardrijden is namelijk niet strafbaar ondanks de hoge kans op ernstige schade. Ook neemt de overheid de paardrijder-in-spe niet in bescherming door de sport te verbieden.
Bij XTC is dit echter wel het geval. Politici - zoals die van de CU en 50PLUS - richten zich vooral op het verminderen van het totale aantal gebruikers, en niet op de vermindering van letsel. In plaats van een verbod zou er namelijk ook nagedacht kunnen worden over voorzorgsmaatregelen - zoals voorlichting - die de kans op letsel verkleinen. Dit gebeurt momenteel nauwelijks.
"We moeten op zoek gaan naar objectieve argumenten, in plaats van het XTC-gebruik als morele kwestie aan te pakken."
Onwettelijk
Ten tweede is er het argument van de CU dat we XTC niet moeten gedogen, omdat de drug illegaal is. Maar in dit standpunt wordt een drogreden gegeven: De CU verwisselt namelijk oorzaak en gevolg in hun argumentatie. XTC is juist illegaal omdat er geen gedoogbeleid is. Dat de christelijke partij deze onwettelijkheid gebruikt om het gedoogbeleid vervolgens af te houden is daardoor onlogisch. Het is daarnaast belangrijker om argumenten te vinden voor meer prangende kwesties, zoals de invloed van langdurig XTC-gebruik op psychologische schade.
Levensgevaarlijk
Als we ten slotte 50PLUS moeten geloven, is deze drug levensgevaarlijk. Maar klopt dit wel? Eigenlijk weten we niet goed wanneer er iemand sterft door een zeer ongelukkige allergische reactie op stofjes in de drugs. Daarnaast zijn de verslavingscijfers onbekend of heel laag.
Tevens dient de rol van de media niet onderschat te worden; bij sterfgevallen wordt XTC namelijk al heel snel als de definitieve doodsoorzaak gegeven. De daadwerkelijke doodsoorzaak is echter vaak niet bekend. Een artikel waarin staat dat de doodsoorzaak ‘een combinatie van factoren’ is, krijgt natuurlijk minder aandacht.
Morele kwestie
Deze wirwar aan gebrekkige argumenten toont aan dat we vooral op zoek moeten gaan naar objectieve argumenten, in plaats van het XTC-gebruik als morele kwestie aan te pakken. Nieuw, gedegen onderzoek naar langetermijneffecten is dan ook noodzakelijk. Ondertussen dient de overheid ervoor te zorgen dat er zo min mogelijk letsel wordt veroorzaakt door vervuilde XTC, verkeerde combinaties van drugs (ja, ook alcohol) of te veel/weinig waterinname. Voorlichting is daarbij van groot belang. Niet om het gebruik aan te moedigen, maar om duidelijk te informeren over de mogelijke risico’s die XTC-gebruik met zich mee brengt.
Daar kunnen politici vervolgens ook nog wat van leren. Want anders is onwetendheid over het gebruik van XTC schadelijker dan de XTC zelf.
Dr. Stefan Jongen is Specialist Wetenschappelijke Informatie en onderzoeker bij Maastricht University. Lees ook zijn vorige artikel over slaaptekort in het verkeer.