Menige politieke partij zal haar verkiezingsprogramma samengesteld hebben door haar oor te luister te leggen bij de kiezer. Maar het heersende gevoel bij de burger blijft dat hij steeds minder gehoord wordt. Geef de kiezer dan ook eens ongelijk met de recente afschaffing van het landelijk raadgevend referendum. Toch kun je ook na 21 maart je stem laten horen. GeenKwats legt uit hoe.
Foto van: Southbank Centre
1. Klim in de pen
Het schrijven van een brief of e-mail naar de gemeente is een eenvoudige manier om van het bestuur van je gemeente een reactie te ontvangen op een vraag die jij belangrijk vindt. Als je vraagt om een verbod van honden in je straat of als je geen OZB (onroerendezaakbelasting) meer wilt betalen, zul je hoogstwaarschijnlijk een onbevredigend antwoord krijgen. Maar in andere gevallen word je misschien wel wat wijzer van het antwoord. Zo niet, dan zijn er nog genoeg vervolgstappen.
2. Naar de raad
Als burger kun je spreektijd vragen om tijdens commissie- en raadsvergaderingen de raadsleden en/of het college van burgemeester en wethouders toe te spreken. Het aanvragen van spreektijd kan vaak digitaal en je wordt voorzien van talloze tips en aanwijzingen. Bedenk wel dat je geen uren de tijd krijgt en dat je daarom je boodschap snel over moet brengen.
3. Neem contact op met fracties of raadsleden
Misschien heb je die brief al geschreven en tijdens een raadsvergadering gesproken, maar zonder resultaat. In vrijwel elke wijk of in elk dorp is een raadslid actief en zij zijn natuurlijk niet mensenschuw. Je kunt ook de partijen en hun raadsleden benaderen via hun eigen websites en sociale media, of bijvoorbeeld tijdens een politieke markt.
4. Burgerinitiatief
Wordt je idee, wens of klacht gedeeld door meer inwoners? Dan heb je vaak gegarandeerd aandacht van de raad. Wanneer je een groepje buren (het moet vaak een flink aantal zijn) ook daadwerkelijk bij elkaar krijgt om een burgerinitiatief te starten, kun je je wens of klacht op de agenda laten zetten van de raadsvergadering. Het garandeert geen uitkomst, maar de raad moet het onderwerp behandelen. Het is een ideale methode om te zien wie er voor of tegen je idee is.
5. Dwing een referendum af
Sommige gemeenten kennen een referendumverordening. Ondanks de afschaffing van het landelijk referendum zijn er veel gemeenten die referenda zullen blijven toestaan. In theorie kan de raad de uitslag overnemen, maar individuele raadsleden blijven het recht hebben om anders te besluiten (zij stemmen in de raad zonder last en ruggespraak). Bij de meeste gemeenten die een referendumverordening kennen, werkt het ongeveer hetzelfde als het burgerinitiatief; je moet voldoende medestanders hebben om er een te starten. Het gaat om serieuze aantallen en je wijk zal niet voldoende zijn. Daarnaast kun je niet over elk besluit een referendum aanvragen. Daar zijn weer regels aan verbonden.
Missend in dit verhaal is een oude bekende die altijd voor frustraties zorgt bij de inwoner: de informatieavond. Hier kunnen burgers hun stem laten horen, al zijn het vaak de usual suspects die komen opdagen. Helaas zijn de verwachtingen over en weer zelden gelijk. Burgers denken dat ze mee kunnen praten in een vroeg stadium, maar de gemeente presenteert alvast haar plannen. Hier ligt een grote opgave voor de gemeenten om burgers te blijven betrekken. De Ombudsman vatte goed samen waarom bestuurders hier aandacht voor moeten hebben: ‘De afnemende betrokkenheid bij politiek en bestuur leidt er [namelijk] uiteindelijk toe dat het bestuur zijn handelen steeds moeilijker kan legitimeren’. Dat zijn geen mis te verstane woorden voor bestuurders. Zij moeten na 21 maart dus aan de bak blijven.