Het is een hot topic; duurzaamheid op lokaal niveau. Partijen verdringen elkaar op de electorale 'groene' markt. Maar gaan we het redden met leuzen als 'alle huizen nul-op-de-meter', 'circulair en biobased bouwen', en 'klimaatneutrale gebiedsinrichting'?
Maak je niet ongerust; dit is geen pleidooi voor plassen in de douche of andere welgemeende tips in die trant. Al sinds de jaren 70 zijn grootschalige campagnes ingezet onder het mom van 'een beter milieu begint bij jezelf'. Het al dan niet continueren van deze strategie laat ik aan anderen over. Dit betoog gaat over politiek en is daarmee gericht aan politiek ambtsdragers die - net als ikzelf - af en toe wakker liggen van de toestand van onze planeet.
"De snelheid waarmee we vergroenen moet omhoog"
Ik wil absoluut niet beweren dat we niet goed op weg zijn; daarmee zou ik alle mensen die zich hiervoor inspannen wereldwijd tekortdoen. Helaas wijst de praktijk uit dat we lang niet snel genoeg 'consuminderen' en 'flexitarieën'. In de winter gaat de verwarming via de app vaak nog gewoon op 22 graden; met 20 graden vries je immers dood! We kopen nog veelvuldig bij de 'foute' kledingzaken, want het gaat niet om wát je koopt maar om hoevéél je koopt. En we vinden toch echt dat het leven minder jus heeft zonder vlees. De snelheid waarmee we verduurzamen en vergroenen moet daarom omhoog.
Waar wij niet snel genoeg gaan, kan de politiek ons helpen. Als we te snel autorijden, helpt de overheid ons tenslotte ook. Daarom staan er borden met maximumsnelheden langs de weg. Rijd je te snel, dan kun je een boete krijgen. Door je op de weg niet aan de regels te houden, riskeer je namelijk niet alleen je eigen veiligheid maar ook die van anderen. Is dat heel anders dan ons onduurzame gedrag?
Natuurlijk, verkeer speelt zich af in de openbare ruimte en duurzame keuzes maak je vooral in de privésfeer. Je hoort de oerliberalen al zeggen: 'Vrijheid is een van onze belangrijkste verworvenheden en een groot goed. We kunnen niet achter de voordeur interveniëren’. De crux is echter dat zonder voldoende verduurzaming er straks geen leefbare openbare ruimte meer is. Wat is die vrijheid dan nog waard?
"Geen softe slogans meer; we hebben al genoeg van die groene dromen"
Lokale politici zullen dus heldere regels moeten formuleren die duurzaam hout snijden. Als het lokale bestuur bepaalt dat parkeren hier wel kan en daar niet, waarom kunnen we dan niet afspreken dat mensen een maximale hoeveelheid warmte gebruiken gedurende een bepaalde periode? Als gemeenten de belastingen kunnen verhogen met 10 tot 20 procent, waarom kunnen ze dan niet voor ieder huishouden (vanaf een bepaalde koopkracht) zonnepanelen verplicht stellen?
Geen softe slogans meer; we hebben al genoeg van die groene dromen. Het is tijd dat de lokale politiek duidelijke duurzaamheidsregels gaat opstellen en die ook durft te handhaven. Vrijheid is een groot goed, maar regels houden de samenleving leefbaar. En de keuze volgens welke regels we leven, ligt nog altijd bij onze politieke vertegenwoordigers.