Iedereen die zich bezighoudt met economische theorie heeft waarschijnlijk wel eens gehoord van een ‘nudge’. Dit is een manier om gedrag te sturen, zonder paternalistisch te zijn of keuzevrijheid in te perken. Het klassieke voorbeeld van een nudge is dat vliegje in het urinoir. Mannen hebben de vrijheid om te plassen waar ze willen, maar de meesten richten al hun moeite op de vlieg. Hierdoor wordt er minder geknoeid. Dit principe kan ook toegepast worden om vlees- en zuivelconsumptie in organisaties te verminderen.
Het ligt misschien niet meteen voor de hand, maar voedselconsumptie levert een van de grootste bijdragen aan de uitstoot van broeikasgassen. Vooral vlees en zuivel veroorzaken een enorme CO2-uitstoot (de geïnteresseerde lezer zou de Netflix-documentaire Cowspiracy kunnen kijken). Pas geleden is er op de Erasmus School of Economics (ESE) een nudge toegepast om de milieuschade van de faculteit te beperken.
"Als iemand een 100% plantaardige lunch wilde, dan kon dat ook. Maar dat moest wel apart besteld worden."
De nudge
Op gezette tijden krijgen de werknemers van de ESE gratis eten van de school. Denk hierbij aan lunches tijdens vergaderingen, wetenschappelijke seminars, of conferenties. In het verleden was het op de ESE zo dat het eten dat werknemers kregen standaard uit vlees en zuivel bestond. Als iemand een 100% plantaardige lunch wilde, dan kon dat ook. Maar dat moest wel apart besteld worden.
Het plan op de ESE is simpelweg om deze standaard om te draaien. Vanaf nu is elke lunch standaard volledig plantaardig. De keuzevrijheid wordt niet afgenomen, omdat het nog steeds mogelijk is om vlees of zuivel te bestellen. Door het omdraaien van de default worden tevens geen onnodige dierlijke producten meer weggegooid.
Effectief
Het is aangetoond door wetenschappers dat nudges effectief zijn vanwege ten minste twee redenen. De eerste is omdat mensen lui zijn. Niets doen is makkelijker dan iets doen. Vanaf nu betekent het op de ESE dat niets doen dus beter voor het milieu is.
De tweede reden is dat mensen het moeilijk vinden om zich tegen een norm te gedragen. De ESE heeft expliciet aangekondigd dat 100% plantaardig de nieuwe norm is om het milieu te sparen. Dus, wanneer vlees of zuivel wordt besteld, dan wordt tegen de norm in gegaan. Op deze manier zouden de vlees- en zuivelconsumptie ook af moeten nemen.
"Ook uw organisatie kan de ecologische voetafdruk verkleinen."
Onderdeel van de oplossing
Wat het mooiste is aan deze nudge, is dat de ESE het heft in eigen handen neemt wat betreft het bestrijden van milieuproblemen. Door plantaardig voedsel te serveren wordt de faculteit onderdeel van de oplossing, in plaats van onderdeel van het probleem. Wil je zelf ook een dergelijke nudge installeren bij jouw eigen organisatie? Dat kan. Een eenvoudig vijf-stappenplan helpt je om de nudge te implementeren. Zo kan ook uw organisatie de ecologische voetafdruk verkleinen.
Dr. Jan Stoop is associate professor bij de Erasmus School of Economics (Erasmus University Rotterdam).