“Waarom doe je dit nou?!” zei ik tegen mezelf terwijl ik langs al het Brexitnieuws scrolde, om éérst te lezen over André en Bridget (en Monique) en de verloving van Sylvie, alvorens ik me verdiepte in de stemming in het Lagerhuis. Waarom heb ik deze onbedwingbare interesse in roddel en achterklap?
We roddelen allemaal, of je nu man, vrouw, blank, grijs, zwart of geel bent. Maar waarom roddelen mensen? Het maakt je nou niet per se een leuker of aardiger persoon. Althans, dat denken we. “Het woord achterklap klinkt negatief. Maar roddelen maakt je geen slecht mens”, stelt Karlijn Massar, evolutionair sociaalpsycholoog aan de Universiteit Maastricht, mij gerust. Deze tak van de psychologie gaat ervan uit dat alles wat wij in de hedendaagse maatschappij doen, te herleiden is naar de reden waarom wij op aarde zijn. En dat is - heel basaal - voortplanting. Massar: “De reproductieve belangen van mannen en vrouwen zijn anders en botsen soms, maar als puntje bij paaltje komt, willen we allebei onze genen doorgeven. We zijn allemaal op zoek naar een partner waarmee we kinderen kunnen krijgen.” In feite niets meer dan een stel slimme chimpansees.
"Je wilt zelf als beste uit de bus komen én je wilt dat jij gekozen wordt door de best mogelijke partner."
Strijd
De zoektocht naar die perfecte partner is een strijd. Roddelen is een middel om die strijd te winnen. “Roddelen is een vorm van intraseksuele competitie. Je wilt zelf als beste uit de bus komen én je wilt dat jij gekozen wordt door de best mogelijke partner.” Om deze prins op het witte paard aan te trekken, moet je jezelf als aantrekkelijkste van de groep presenteren. Dus gaan we naar de kapper, doen we een make-upje op, laten we vet wegzuigen op ongewenste plekken of laten we vet toevoegen op gewenste plekken. Maar er is een snellere manier om je concurrentie uit te schakelen. “Je kunt dat doen door over een andere vrouw te praten. Achter haar rug om. 'Heb je die neus gezien?' 'Die borsten zijn echt nep, hoor'.” Is Slutshaming wat dat betreft dus een effectieve tactiek om een andere vrouw uit te schakelen? “Uit onderzoek blijkt dat een man zo’n vrouw dan een stuk onaantrekkelijker vindt.” Dit klinkt toch als iets dat alleen slechte mensen doen.
Concurrentie
Doen mannen dit ook? “Zeker”, zegt Massar. “Maar in veel mindere mate. Mannen hebben een andere spieropbouw dan vrouwen. Zij kunnen hun concurrentie sneller uitschakelen door fysiek de confrontatie aan te gaan. Vrouwen roddelen dus echt meer dan mannen.”
Dat heeft ook te maken met de fysieke gesteldheid van een vrouw na een bevalling. Massar: “Voor mannen is het grootste gevaar dat hun vrouw een kind baart dat niet van hen is. Want dat is verspilling van tijd en energie, je hebt namelijk niet je eigen genen doorgegeven. Voor vrouwen is het grootste gevaar dat die partner dan zijn biezen pakt en vertrekt. Want een vrouw is na een bevalling te zwak om in haar eentje met een baby te overleven.”
"Programma’s als Temptation Island appelleren aan de meest basale interesses van de mens. Ontrouw is super interessant."
Ontrouw
Het biedt ergens troost dat ik niet de enige ben én dat het genetisch is bepaald. De kijkcijfers voor programma’s waarin roddelen centraal staat, zoals Temptation Island en RTL Boulevard, rijzen de pan uit. Maar ook in mijn vriendenkringen ben ik gelukkig niet eenzaam in mijn zucht naar achterklap. In diverse appgroepjes worden nieuwsberichten gedeeld uit showbizzland. Soms heb ik dagen geen contact met mijn vriendinnen en ineens biedt de meest recente vlam van Sylvie Meis dan toch weer stof tot bijkletsen. Maar ik hoef Sylvie Meis en Barbie toch niet uit te schakelen als mijn competitie? Ze komen nooit in de buurt van mijn man. Waarom roddel ik over vrouwen die ik niet eens persoonlijk ken?
“Het is voor de mens altijd belangrijk geweest om de wereld in groepen te verdelen”, zegt Massar. “Wie hoort er bij jou en wie niet? Om te weten of je de confrontatie aan moest gaan óf juist om coalities te smeden. Informatie over ‘die andere groep’ is dan heel relevante informatie.” Zo werkt het ook met roddel en achterklap. Door globalisering zijn onze groepen veel groter geworden. En dus is de informatie die we relevant achten, óók groter geworden. Beroemdheden van welke discipline dan ook vormen al gauw een mikpunt van roddel, omdat iedereen hen kent. Heeft opleidingsniveau nog te maken met de hoeveelheid roddelen? “Nee, totaal niet. Programma’s als Temptation Island appelleren aan de meest basale interesses van de mens. Ontrouw is super interessant.”
Schaamte
Ondanks het feit dat ik nu een wetenschappelijke verklaring heb voor roddelen, blijf ik me ervoor schamen. Ik lik af en toe mijn vingers af bij het sappige nieuws over de sterren. Het gebruik van taal als wapen is en blijft niet netjes. Want het roddelen blijft niet alleen bij Hollywood of Hilversum. Bij de koffiemachine gaat het gesprek ook wel eens over ‘zij van de derde etage’ of ‘heb je gehoord dat X weer terug is bij Y? Ongelooflijk!’. In het essay ‘Waarom roddelen zo goed voor je is’ van Beatrijs Ritsema vind ik de troostende woorden: “Door te praten over hoe anderen mensen leven en daaraan een oordeel te verbinden, kun je zelf beter je weg vinden.” Eigenlijk ben ik dus gewoon bezig met persoonlijke groei. Die steek ik in mijn zak.
Comments